«Уже» ve «ещё»: göründüğünden daha kolay

Rusçada bir süreye dair eyleminiz, iki zarf, «уже» ve «ещё», yardımıyla nitelenebilir. Ne demektedirler ve konuşmada nasıl kullanılırlar?  

«Ещё» zarfı gösterir ki:

- işleme veya eylem, konuşma anından önce başlamadı;

- eylemin sonucu varılmadı;

- bitirmesi gereken eylem daha sürer.

Mesela:

- Ты идёшь в кино? (Sinemaya gidiyor musun?)

- Ещё нет. Я пойду позже. (Henüz gitmiyorum. Daha sonra gideceğim.)

(«Идти в кино» (sinemaya gitmek) eylemi başlamadı).

- Твоя сестра говорит по-английски? (Ablan İngilizce konuşur mu?)

- Ещё нет. Она только начала учить английский. (Henüz konuşmaz. İngilceyi öğrenmeye demin başladı.)

(«Говорить по-английски» (İngilizce konuşmak) eyleminin sonucu varılmadı).

- Вы обедаете? (Öğle yiyor musunuz?)

- Нет, мы ещё работаем. (Hayır, daha çalışıyoruz.)

(«Работать» eylemi sürer).

«Уже» zarfı söyler ki:

- işleme veya eylem bitti;

- eylemin sonucu ulaşıldı;

- sohbet arkadaşı tarafından beklenen işleme yerinde yeni bir işleme başladı.

Mesela:

- Сходи, пожалуйста, в магазин. (Mağazaya git lütfen.)

- Я уже сходил. (Artık gittim.)

(«Сходить в магазин» eylemi bitti)

- Я помню, ты собирал деньги на машину. Ты купил её? (Hatırlıyorum ki araba almak için para biriktirdin.)

- Да, я уже купил машину. (Evet, arabayı artık aldım.)

(Araba alınıp sonuç varıldı).

- Твоя мама работает? (Annen çalışır mı?)

- Нет, она уже отдыхает. (Hayır, artık dinleniyor.)

(Anne çalışmayı bitirip dinlenmeye başladı).

İşte tüm farktır! Kolaydır, değil mi? Fakat bir ayırtı var.

Yabancılar için Rusça ders kitaplarında «ещё» ve «уже» zarfları farketmesi ödevlerini sıkça koyarlar. Ancak şu ya da bu cümlenin tam bağlamını ve durumunu anlatmazlar. Mesela: 

«Ты сейчас работаешь? – Нет, я … отдыхаю». (Şimdi çalışıyor musun? - Hayır, ... dinleniyorum.)

«У вас есть деньги? – Да, спасибо, … есть». (Paranız varmı? - Evet, lütfen, ... var.)

Bu cümlelere hangi zarf koyacaksınız? Gerçekte burada bağlama göre iki seçenek var.

Birinci örnek böyle çözülebilir:

1. İşim bitti, bu nedenle dinleniyorum. Demek ki «уже» zarfı kullanılmalıdır: «Нет, я не работаю, я уже отдыхаю» (Hayır, çalışmıyorum; artık dinleniyorum).
2. İş başlamadığı veya olmadığından dinleniyorum. Demek ki «ещё» zarfını kullanacağız: «Нет, я не работаю, я ещё отдыхаю» (Hayır, çalışmıyorum; daha dinleniyorum).

İkinci örneği böylece çözeceğiz:

1. Adam, param olup olmadığını merak eder. Param da daha var yani böyle cevap vereceğiz: «Да, спасибо, ещё есть» (Evet, teşekkür ederim, daha var).
2. Param yoktu fakat para çıkardım veya birinden ödünç aldım. Şöyle cevap vereceğiz: «Да, спасибо, уже есть». (Evet, teşekkür ederim, artık var). 

Bu örnekler, aynı örneği ayrı görüş açılarından hep inceleyip düzgün ve kesin olarak cevap vermeniz için verildi.